Bhagwat Geeta Chapter 2 Shlok - 25
Our eyes, crafted from material energy, are limited to perceiving material objects. The soul, transcending the realm of material energy and being divine, remains invisible to our eyes. Scientists have attempted experiments to detect its presence by placing a dying person in a sealed glass case, anticipating that the departure of the soul might crack the glass. However, the soul departed without causing any such physical impact on the glass box. Its subtlety allows the soul to move without necessitating physical space.
Given its subtlety compared to material energy, the soul is also beyond the grasp of our intellect. As the Kaṭhopaniṣhad articulates:
indriyebhyaḥ parā hyarthā arthebhyaśhcha paraṁ manaḥ manasastu parā buddhirbhuddherātmā mahān paraḥ (1.3.10) [v29]
“Beyond the senses are the objects of the senses; subtler than the objects of the senses is the mind. Beyond the mind is the intellect, and subtler than the intellect is the soul.” The material intellect can comprehend only material concepts, falling short of reaching the divine soul through its contemplative abilities. Consequently, self-knowledge necessitates external sources, namely the scriptures and the Guru.
Picture credit:-@krishna.paramathma
Picture credit:-@krishna.paramathma
भौतिक ऊर्जा से बनी हमारी आंखें भौतिक वस्तुओं को देखने तक ही सीमित हैं। आत्मा, भौतिक ऊर्जा के दायरे को पार करके और दिव्य होने के कारण, हमारी आँखों के लिए अदृश्य रहती है। वैज्ञानिकों ने एक मरते हुए व्यक्ति को सीलबंद कांच के डिब्बे में रखकर इसकी उपस्थिति का पता लगाने के लिए प्रयोग करने का प्रयास किया है, यह अनुमान लगाते हुए कि आत्मा के निकलने से कांच टूट सकता है। हालाँकि, कांच के बक्से पर ऐसा कोई शारीरिक प्रभाव डाले बिना ही आत्मा चली गई। इसकी सूक्ष्मता आत्मा को भौतिक स्थान की आवश्यकता के बिना आगे बढ़ने की अनुमति देती है।
भौतिक ऊर्जा की तुलना में अपनी सूक्ष्मता को देखते हुए, आत्मा हमारी बुद्धि की समझ से भी परे है। जैसा कि कठोपनिषद स्पष्ट करता है:
इन्द्रियेभ्यः परा ह्यर्था अर्थेभ्यश्च परं मनः
मनसस्तु परा बुद्धिर्बुद्धेरात्मा महान् परः (1.3.10) [v29]
“इंद्रियों से परे इंद्रियों के विषय हैं; इंद्रियों के विषयों से भी सूक्ष्म है मन। मन से परे है बुद्धि, और बुद्धि से भी सूक्ष्म है आत्मा।” भौतिक बुद्धि केवल भौतिक अवधारणाओं को ही समझ सकती है, अपनी चिंतनशील क्षमताओं के माध्यम से दिव्य आत्मा तक पहुंचने से चूक जाती है। परिणामस्वरूप, आत्म-ज्ञान के लिए बाहरी स्रोतों, अर्थात् धर्मग्रंथों और गुरु की आवश्यकता होती है।
ଆମର ଆଖି, ବସ୍ତୁ ଶକ୍ତିରୁ ନିର୍ମିତ, ବସ୍ତୁ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକୁ ବୁ to ିବାରେ ସୀମିତ | ଆତ୍ମା, ବସ୍ତୁ ଶକ୍ତିର ଅତିକ୍ରମ କରି divine ଶ୍ୱରୀୟ ହୋଇ ଆମ ଆଖିରେ ଅଦୃଶ୍ୟ ରହିଥାଏ | ବ dead ଜ୍ ists ାନିକମାନେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଏକ ସିଲ୍ ଗ୍ଲାସ୍ ମାମଲାରେ ରଖି ଏହାର ଉପସ୍ଥିତି ଜାଣିବା ପାଇଁ ପରୀକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି | ତଥାପି, ଗ୍ଲାସ ବାକ୍ସରେ ଏପରି କ physical ଣସି ଶାରୀରିକ ପ୍ରଭାବ ନପାଇ ଆତ୍ମା ଚାଲିଗଲା | ଏହାର ସୂକ୍ଷ୍ମତା ଶାରୀରିକ ସ୍ଥାନ ଆବଶ୍ୟକ ନକରି ଆତ୍ମାକୁ ଗତି କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ |
ବସ୍ତୁ ଶକ୍ତି ତୁଳନାରେ ଏହାର ସୂକ୍ଷ୍ମତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଆତ୍ମା ମଧ୍ୟ ଆମର ବୁଦ୍ଧିର ବାହାରେ | ଯେହେତୁ Kaṭhopaniṣhad ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ:
indriyebhyaḥ parā hyarthā arthebhyaśhcha paraṁ manaḥ
ମାନସସ୍ତୁ ପାର ā ବୁଦ୍ଧୀରବଦ୍ଧେରଥମ ā ମହାନ୍ ପାରା (1.3.10) [v29]
“ଇନ୍ଦ୍ରିୟଗୁଡିକର ବାହାରେ ଇନ୍ଦ୍ରିୟମାନଙ୍କର ବସ୍ତୁ ଅଛି; ଇନ୍ଦ୍ରିୟଗୁଡିକର ବସ୍ତୁ ଅପେକ୍ଷା ସୂକ୍ଷ୍ମ ହେଉଛି ମନ। ମନ ବାହାରେ ବୁଦ୍ଧି, ଏବଂ ବୁଦ୍ଧି ଅପେକ୍ଷା ସୂକ୍ଷ୍ମ ହେଉଛି ଆତ୍ମା।” ବାସ୍ତୁ ବୁଦ୍ଧି କେବଳ ବସ୍ତୁ ଧାରଣାକୁ ବୁ can ିପାରେ, ଏହାର ଧ୍ୟାନ କ୍ଷମତା ମାଧ୍ୟମରେ divine ଶ୍ୱରୀୟ ପ୍ରାଣରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ଅଭାବ ହୁଏ | ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଆତ୍ମ-ଜ୍ଞାନ ବାହ୍ୟ ଉତ୍ସଗୁଡିକ ଆବଶ୍ୟକ କରେ, ଯଥା ଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଗୁରୁ |
Picture credit:-@krishna.paramathma