That state of freedom from misery is known as Yog. This Yog should be steadfastly practiced with unwavering determination and without pessimism.
Description
The material world, referred to as the realm of Maya, is described by Shree Krishna in verse 8.15 as “duḥkhālayam aśhāśhvatam,” meaning temporary and full of misery. Maya, the material energy, is likened to darkness as it engulfs us in ignorance and causes suffering. However, this darkness is dispelled when we invite the light of God into our hearts. Chaitanya Mahaprabhu beautifully expresses this:
kṛiṣhṇa sūrya-sama, māyā haya andhakāra
yāhāñ kṛiṣhṇa, tāhāñ nāhi māyāra adhikāra
(Chaitanya Charitāmṛit, Madhya Leela, 22.31)
“God is like the light and Maya is like darkness. Just as darkness cannot overpower light, Maya can never overcome God.” The nature of God is divine bliss, whereas Maya results in misery. Thus, anyone who attains the divine bliss of God is never again overcome by the misery of Maya.
The state of Yog encompasses two aspects: 1) the attainment of bliss, and 2) freedom from misery. Shree Krishna highlights both aspects successively. The previous verse emphasized the attainment of bliss as a result of Yog, while the current verse emphasizes freedom from misery.
In the second line of this verse, Shree Krishna states that the stage of perfection must be reached through determined practice. He then explains how we must practice meditation.
योग की उस आनंदमय अवस्था में, जिसे समाधि कहा जाता है, व्यक्ति सर्वोच्च, असीम दिव्य आनंद का अनुभव करता है। इस अवस्था में दृढ़ रहकर व्यक्ति कभी भी शाश्वत सत्य से विचलित नहीं होता।
विवरण
“भगवान प्रकाश की तरह हैं और माया अंधेरे की तरह है। जिस तरह अंधेरा प्रकाश पर हावी नहीं हो सकता, उसी तरह माया कभी भी भगवान पर हावी नहीं हो सकती।” भगवान का स्वभाव दिव्य आनंद है, जबकि माया का परिणाम दुख है। इस प्रकार, जो कोई भी भगवान के दिव्य आनंद को प्राप्त कर लेता है वह फिर कभी माया के दुःख से नहीं उबरता।
योग की स्थिति दो पहलुओं को समाहित करती है: 1) आनंद की प्राप्ति, और 2) दुख से मुक्ति। श्रीकृष्ण दोनों पहलुओं पर क्रमवार प्रकाश डालते हैं। पिछले श्लोक में योग के परिणामस्वरूप आनंद की प्राप्ति पर जोर दिया गया था, जबकि वर्तमान श्लोक में दुख से मुक्ति पर जोर दिया गया है।
इस श्लोक की दूसरी पंक्ति में, श्री कृष्ण कहते हैं कि पूर्णता की अवस्था तक दृढ़ अभ्यास के माध्यम से पहुंचा जाना चाहिए। फिर वह बताते हैं कि हमें ध्यान का अभ्यास कैसे करना चाहिए।
ସେହି ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ, ଅନ୍ୟ କ att ଣସି ସଫଳତା ଅଧିକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରେ ନାହିଁ | ଥରେ ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେଲେ, ବଡ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିଥାଏ |
ବର୍ଣ୍ଣନା
ବସ୍ତୁ ଜଗତ, ମାୟାର କ୍ଷେତ୍ର ଭାବରେ ପରିଚିତ, ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପଦ 8.15 ରେ “duḥhālayam aśhāśvvatam” ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି, ଯାହାର ଅର୍ଥ ଅସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ଦୁ y ଖରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ | ମାୟା, ବାସ୍ତୁ ଶକ୍ତି, ଅନ୍ଧକାର ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଏ କାରଣ ଏହା ଆମକୁ ଅଜ୍ଞତାରେ ବାନ୍ଧି ଦୁ suffering ଖ ଦେଇଥାଏ | ତଥାପି, ଯେତେବେଳେ ଆମେ God ଶ୍ବରଙ୍କ ଆଲୋକକୁ ଆମ ହୃଦୟରେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରୁ, ଏହି ଅନ୍ଧକାର ଦୂର ହୋଇଯାଏ | ଚ ait ତନ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୂ ଏହାକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି:
kṛiṣhṇa sūrya-sama, māyā haya andhakāra |
yāhāñ kṛiṣhṇa, tāhāñ nāhi māyāra adhikāra
(Chaitanya Charitāmṛit, Madhya Leela, 22.31)
“ଭଗବାନ ଆଲୋକ ସଦୃଶ ଏବଂ ମାୟା ଅନ୍ଧକାର ସଦୃଶ। ଯେପରି ଅନ୍ଧକାର ଆଲୋକକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିପାରିବ ନାହିଁ, ମାୟା କଦାପି ଭଗବାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିପାରିବ ନାହିଁ।” ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରକୃତି ହେଉଛି divine ଶ୍ୱରୀୟ ସୁଖ, ଯେତେବେଳେ ମାୟା ଦୁ y ଖରେ ପରିଣତ ହୁଏ | ଏହିପରି, ଯିଏ God ଶ୍ବରଙ୍କ divine ଶ୍ୱରୀୟ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରେ, ସେ ମାୟାର ଦୁ y ଖ ଦ୍ୱାରା ଆଉ କେବେ ଦୂର ହୁଏ ନାହିଁ |
ଯୋଗର ଅବସ୍ଥା ଦୁଇଟି ଦିଗକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ: 1) ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତି, ଏବଂ 2) ଦୁ y ଖରୁ ମୁକ୍ତି | ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଉଭୟ ଦିଗକୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଆଲୋକିତ କରନ୍ତି | ପୂର୍ବ ପଦଟି ଯୋଗର ଫଳ ସ୍ୱରୂପ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିବାବେଳେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ପଦଟି ଦୁ y ଖରୁ ମୁକ୍ତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲା |
ଏହି ପଦର ଦ୍ୱିତୀୟ ଧାଡିରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଭ୍ୟାସ ମାଧ୍ୟମରେ ସିଦ୍ଧତାର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପହଞ୍ଚିବା ଆବଶ୍ୟକ। ତା’ପରେ ସେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରନ୍ତି ଯେ ଆମେ କିପରି ଧ୍ୟାନ ଅଭ୍ୟାସ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ |